ބަޖެޓުގެ އަމާޒު
2024 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގެ އިސް އަމާޒަކީ އިތުރުވެފައިވާ ފިސްކަލް ހިރާސްތައް ކުޑަކޮށް، ފިސްކަލް އަދި ދަރަނީގެ ދެމެހެއްޓެނިވިކަން ކަށަވަރުކުރުމަށެވެ. އަދި، ދައުލަތުގެ އާމްދަނީ އިތުރުކުރުމަށްޓަކައި ޓެކްސް ބޭސް ފުޅާކޮށް، އިޖުތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ ތެރެއިން ދޭ އެހީ ދައުލަތުގެ އެހީތެރިކަން އެންމެ ހައްގުވާ ފަރާތްތަކަށް ހާއްސަކޮށް، މި ނިޒާމު އަލުން ތަރުތީބުކުރުމާއި މި ދާއިރާއަށްކުރާ ޚަރަދުގެ އެފިޝަންސީ އިތުރުކުރުމެވެ.
ފޮތްފޮތާއި ޑޭޓާ
އިގުތިސާދީ ހާލަތު
މި ބަޔާނަކީ 2024 ވަނަ އަހަރުގެ މެދުރާސްތާ އާއި ފިސްކަލް ހާލަތަށް ބަލާ ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ބަޔާނެކެވެ. މިބަޔާނުގައި ދުނިޔޭގެ އިގުތިސާދީ ހާލަތާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިގުތިސާދީ ހާލަތަށް ވާނީ ރިއާޔަތްކޮށްފައެވެ. މިގޮތުން، ދުނިޔޭގެ އުފެއްދުންތެރިކަމާއި، ތަކެތީގެ އަގުތަކަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއި، ކުރިމަތިވާ ތަފާތު ހާލަތްތަކުގެ ސަބަބުން ރާއްޖޭގެ އިގުތިސާދީ ކުރިއެރުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކަށްވެސް ވާނީ އަލިއަޅުވާލެވިފައެވެ.
އިޤްތިޞާދީ ތަޞައްވުރުފިސްކަލް ޕޮލިސީ
މިބަޔާނުގައި 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުން ހާސިލުކުރަން ކަނޑައަޅަފައިވާ ލަނޑުދަނޑިތައް ބަޔާންކޮށްފައިވާނެއެވެ. އަދި ޚަރަދު ކުޑަކުރުމުގެ ފިޔަވަޅު އަޅާ މައިގަނޑު ބައިތަކުގެ ޚަރަދާއި ޚަރަދު ކުޑަ ކުރެވޭ މިންވަރު މިބަޔާނުގައި ހިމަނާފައިވާނެއެވެ.
ފިސްކަލް ތަޞައްވުރުމާލީ ހާލަތު
މިބަޔާނަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބަޖެޓުގެ ހާލަތާއި ފިސްކަލް ހާލަތުގެ މައްޗަށް ބިނާކުރެވިފައިވާ ބަޔާނެކެވެ. 2023 ވަނަ އަހަރުގައި ޚަރަދާއި އާމްދަނީގެ އަންދާޒާތަކަށާއި، އެ އަންދާޒާތަކަށް އަނަންމުންދާ ބަދަލުތަކާއި، 2024 ވަނަ އަހަރަށް ފާސްކޮށްފައިވާ ބަޖެޓުގައި ހިމެނިފައިވާ އާމްދަނީއާއި ޚަރަދުގެ ސިޔާސަތުތަކާއި އެކު ފައިނޭންސްކުރުމަށް ރާވާފައިވާ ގޮތް ވާނީ އަލިއަޅުވާލެވިފައެވެ. ހަމަމިއާއިއެކު ޑެފިސިޓާއި ދަރަނީގެ ތަފުސީލުތައްވެސް ހިމެނާފައިވާނެއެވެ.
މާލީ ހާލަތުމެދުރާސްތާގެ ބަޖެޓަށް ހުރި ހިރާސްތަކުގެ ބަޔާން
މި ބަޔާނުގައި މައިގަނޑުގޮތެއްގައި އަލިއަޅުވާލާފައި ވާނީ 2024 ވަނަ އަހަރާއި މެދުރާސްތާގައި ބަޖެޓަށް ހުރި ހިރާސްތަކުގެ މައްޗަށެވެ. މިގޮތުން، އިގުތިސާދަށް އަންނަ ލޮޅުންތަކުން ކުރިމަތިވާ ފިސްކަލް ހިރާސްތަކާއި، ދައުލަތުގެ އާމްދަނީއާއި ޚަރަދުތަކަށް އަތުވެދާނެ ބަދަލުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވެދާނެ ހިރާސްތަކަށް ބަލާލައިފައިވާނެއެވެ.
މެދުރާސްތާގެ ބަޖެޓަށް ހުރި ހިރާސްތަކުގެ ބަޔާންބަޖެޓު ޚުލާސާ
އާމްދަނީ
33,547.0 މިލިއަން ރުފިޔާ
2024 ވަނަ އަހަރު އާމްދަނީއާއި ހިލޭ އެހީގެ ގޮތުގައި ދައުލަތަށް ލިބޭނެކަމަށް އަންދާޒާކުރެވެނީ 33,547.0 މިލިއަން ރުފިޔާއެވެ. 2024 ވަނަ އަހަރު ދައުލަތަށް ލިބޭނެކަމަށް އަންދާޒާކުރެވޭ ޖުމުލަ އާމްދަނީއާއި ހިލޭ އެހީގެ 76.4 އިންސައްތައަކީ ޓެކުހުގެ ގޮތުގައި ލިބޭނެކަމަށް ލަފާކުރެވޭ އާމްދަނީއެވެ.
އާމްދަނީ ޓޭބަލް
ޚަރަދު
47,316.6 މިލިއަން ރުފިޔާ
2024 ވަނަ އަހަރަށް ލަފާކުރާ ދައުލަތުގެ ބަޖެޓަކީ 49,549.7 މިލިއަން ރުފިޔާއެވެ. މީގެތެރެއިން ޚަރަދުގެ ގޮތުގައި 47,316.6 މިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނާފައިވާއިރު ދަރަނި އަނބުރާ ދެއްކުމަށް 2,202.4 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކޮށްފައިވެއެވެ. ދައުލަތުން ކުރާ މައިގަނޑު ޚަރަދު ބެހިގެންވަނީ ދެބަޔަކަށެވެ. އެއީ، ރިކަރަންޓު ޚަރަދާއި ކެޕިޓަލް ޚަރަދެއެވެ. ރިކަރެންޓް ޚަރަދުގެ ގޮތުގައި އެންމެ ބޮޑު ބައެއް ހިއްސާކުރަނީ މުވައްޒަފުންގެ މުސާރައަށްކުރާ ޚަރަދެވެ. ކެޕިޓަލް ޚަރަދުގެ ގޮތުގައި މަޝްރޫޢުތައް ހިންގުމަށް 8,665.3 މިލިއަން ރުފިޔާ އަންނަ އަހަރު ޚަރަދުކުރުމަށް ބެޖެޓުކޮށްފައި ވާއިރު އެންމެ ބޮޑު ޚަރަދެއް ހިނގާނެކަމަށް ބެލެވެނީ ވައިގެ ބަނދަރުތައް ތަރައްގީކުރުމުގެ މަޝްރޫއުތަކަށެވެ.
ޚަރަދު ޓޭބަލް
ޑެފިސިޓް
13,796.6 މިލިއަން ރުފިޔާ
ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުގެ އޯވަރޯލް ބެލެންސަކީ ޖުމްލަ އާމްދަނީ އާއި ހިލޭއެހީއާއި، ޖުމްލަ ޚަރަދާއި ދެމެދު ވާ ފަރަގެވެ. ޖުމްލަ އާމްދަނީ އާއި ހިލޭއެހީއަށްވުރެ ޚަރަދު ބޮޑުވެއްޖެނަމަ ބަޖެޓު ޑެފިސިޓް ވާނެއެވެ. ބަޖެޓުގެ ޕްރައިމަރީ ބެލެންސް އަކީ އޯވަރޯލް ބެލެންސުން ލޯނުގެ ޚިދުމަތުގެ ޚަރަދު ކެނޑުމުން ލިބޭ އަދަދެކެވެ.2024 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ބެޖެޓުގެ އޯވަރޯލް ޑެފިސިޓް 13,796.6 މިލިއަން ރުފިޔާގައި ހުންނާނެ ކަމަށް ބެލޭވޭއިރު، ޕްރައިމަރީ ޑެފިސިޓް 8,525.5 މިލިއަން ރުފިޔާގައި ހުންނާނެކަމަށް ލަފާކުރެވެއެވެ.
ޑެފިސިޓް ޓޭބަލް
2024 ގެ ބަޖެޓުން އެކިއެކި ބައިބަޔަށް ޚަރަދު ބެހިފައިވާ ގޮތް
ސިއްހަތު
7,459.4 މިލިއަން ރުފިޔާ
ރައްޔިތުންނަށް ދެވޭ ސިއްޙީ ހިދުމަތްތައް ދިނުމަށާއި ފުޅަކުރުމަށް 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގައި 7,459.4 މިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނައިފައިވާނެއެވެ. މީގެތެރޭގައި ހޮސްޕިޓަލްގެ ޚިދުމަތްތަކަށް 3,709.1 މިލިއަން ރުފިޔާ އަދި ބޭސްފަރުވާކުރުމަށް ދޭ އެހީގެ ގޮތުގައި 2,190.8 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކޮށްފައިވާނެއެވެ.
ސިއްހަތު
އިގުތިސާދީ އަދި ސިނާއީ ކުރިއެރުވުމަށް ކުރާ ޚަރަދު
8,884.2 މިލިއަން ރުފިޔާ
އިގުތިސާދީ އަދި ސިނާއީ ކުރިއެރުވުމަށް ހިންގޭ މަޝްރޫއުތަކާއި އެހެނިހެން ޚަރަދުތަކަށް 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގައި 8,884.2 މިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނާފައިވާނެއެވެ. މީގެތެރޭގައި އެންމެ ބޮޑު ބައެއް ހިއްސާކުރަނީ ދަތުރުފަތުރުގެ ދާއިރާއިންނެވެ. ދަތުރުފަތުރުގެ ޚަރަދުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ވައިގެ ބަނދަރު ތަރައްޤީކުރުމާއި ބަނދަރާއި ޕޯޓު ތަރައްޤީކުރުމާއި ޓްރާންޕޯޓު ސަބްސިޑީއެވެ.
އިޤްތިޞާދު
ތައުލީމު
5,279.9 މިލިއަން ރުފިޔާ
ތައުލީމީ ޚިދުމަތްތަކާއި ކުރިއެރުވުމަށް ހިންގާ މަޝްރޫޢޫތަކަށް ބަޖެޓުގައި 5,279.9 މިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނައިފައިވާނެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ފަށާ ތައުލީމަށް 1,228.4 މިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނާފައިވާނެއެވެ. އަދި ތަމްރީނުކުރުމާއި، ސްކޮލަރޝިޕާއި (ފްރީ ޑިގްރީ ހިމެނޭހެން) އަދި ލޯނު ދޫކުރުމަށް 993.0 މިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނާފައިވާނެއެވެ.
ތައުލީމު
ގެދޮރު އިމާރާތްކުރުމާއި ޖަމާއަތުގެ ފައިދާއަށްޓަކައި ދެވޭ ޚިދުމަތް
2,140.6 މިލިއަން ރުފިޔާ
ގެދޮރު އިމާރާތްކުރުމަށާއި ބިންހިއްކުމުގެ މަޝްރޫއުތަކަށް 2,140.6 މިލިއަން ރުފިޔާ 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގައި ހިމަނާފައިވާއިރު ދެން މިބައިގައި ހިމެނިފައިވާނީ ޖަމާޢަތުގެ ފައިދާއަށްޓަކައި ދެވޭ ޚިދުމަތުގެ ތެރެއިން ކައުންސިލްތަކަށް ދޭ އެހީގެ ފައިސާއެވެ. އެގޮތުން މިކަމަށްޓަކައި 2,225.2 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކޮށްފައިވާއިރު ބޯފެން ފޯރުކޮށްދިމަށްޓަކައި 66.8 މިލިއަން ރުފިޔާ ވަނީ ބަޖެޓުކޮށްފައެވެ.
ގެދޮރު
އިޖުތިމާއީ ރައްކާތެރިކަން
640.3 މިލިއަން ރުފިޔާ
މީގެތެރޭގައި ހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކަށް ދޭ އެހީގެ ގޮތުގައި 640.3 މިލިއަން ރުފިޔާ ބެޖެޓުކޮށްފައިވާއިރު، އުމުރުން ދުވަސްވީ ފަރާތްތަކަށް 1,724.0 މިލިއަން ރުފިޔާ އަދި އަދި ކުޑަކުދިންނަށާއި އާއިލާއަށް ދޭ އެހީގެ ގޮތުގައި 327.3 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކޮށްފައިވާނެއެވެ. މިބަޔަށް 2024 ވަނަ އަހަރު ކަނޑައަޅާފައިވާ ޖުމްލަ ބަޖެޓަކީ 3,495.4 މިލިއަން ރުފިޔާއެވެ.
އިޖުތިމާއީ ރައްކާތެރިކަން
ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކުރުން
1,809.7 މިލިއަން ރުފިޔާ
ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކުރުމަށް 2024 ވަނަ އަހަރުގައި 1,809.7 މިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނާފައިވާއިރު، މީގެތެރެއިން އެންމެ ބޮޑު ބައެއް ހިއްސާކުރާނީ ރައްކާތެރިގޮތެއްގައި ކުނި ބެލެހެއްޓުމަށް ކުރާ ޚަރަދުތަކަށެވެ. މިކަމަށްޓަކައި، 1,224.8 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކޮށްފައިވާއިރު ނަރުދަމާ ނިޒާމު ގާއިމުކުރުމަށް 173.7 މިލިއަން ރުފިޔާ އަދި ދިރޭތަކެތީގެ ނަސްލާއި ވެށި ހިމާޔަތްކުރުމަށް 277.8 މިލިއަން ރުފިޔާ ވަނީ ބަޖެޓުކުރެވިފައެވެ.
ތިމާވެށިތިމާވެށި ރައްކާތެރިކުރުން
ދިފާއީ ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓުން އަދި އަދުލު އިންސާފާއި އަމަންއަމާންކަން ޤާއިމުކުރުން
5637.5 މިލިއަން ރުފިޔާ
ދިފާއީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމަށް 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގައި 1,867.9 މިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނާފައިވާނެއެވެ. މި ބައިން ކުރެވޭ ޚަރަދުތަކުގެ ތެރޭގައި އެންމެ ބޮޑު ޚަރަދެއް ހިނގާނީ އަސްކަރީ ދިފާއީ ކަންތަކަށެވެ. އެއީ 1,848.9 މިލިއަން ރުފިޔާއެވެ. އަދުލު އިންސާފާއި އަމަން އަމާންކަން ގާއިމުކުރުމަށް 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުން 3,769.6 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކޮށްފައިވާނެއެވެ. މިބައިން ކުރެވޭ ޚަރަދުގެ އެންމެ ބޮޑުބައެއް ހޭދަކުރެވެނީ ބޯޑަރ ބެލެހެއްޓުމާއި އަމަންއަމާންކަން ގާއިމުކުރުމަށެވެ. މިކަމަށް 2,428.0 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކޮށްފައިވާނެއެވެ.
ދިފާއީ އަދި އަދުލު
ރައްޔިތުންނަށް ދެވޭ އާންމު ޚިދުމަތް
9,230.3 މިލިއަން ރުފިޔާ
ރައްޔިތުންނަށް ދެވޭ އާންމު ޚިދުމަތްތަކަށް 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން 9,230.3 މިލިއަން ރުފިޔާ ކަނޑައެޅިފައިވާނެއެވެ. އެގޮތުން މާލީ އަދި ފިސްކަލް ކަންތައްތަކަަށް 3,205.9 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކޮށްފައިވާއިރު، މުވައްޒަފުންނަށް ދޭ ހިދުމަތްތތަކާއި މުސާރައަށް ގެންނަ ބަދަލަށް 557.3 މިލިއަން ރުފިޔާއެވެ. އަދި ދަރަނީގެ ހިދުމަތުގެ ޚަރަދުގެ ގޮތުގައި 5,244.0 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކޮށްފައިވާނެއެވެ.
އާންމު ޚިދުމަތް
އިޖުތިމާއީ އަދި ދީނީ ޚިދުމަތް
1,028.5 މިލިއަން ރުފިޔާ
އިޖުތިމާއީ އަދި ދީނީ ޚިދުމަތް ދިނުމަށް 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގައި 1,028.5 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކޮށްފައިވާނެއެވެ. މި ބަޔަށް ކުރެވޭ ޚަރަދުގެ ތެރޭގައި މުނިފޫހިފިލުވުމާއި ކުޅިވަރަށް 421.2 މިލިއަން ރުފިޔާ ކަނޑައެޅިފައިވާއިރު ދީނީ ޚިދުމަތަށް 389.3 މިލިއަން ރުފިޔާ ކަނޑައެޅިފައިވެއެވެ.
އިޖުތިމާއީ އަދި ދީނީ ޚިދުމަތް
